O grzybach

Ludzkość nieustannie odkrywa niesamowity geniusz stworzenia. Na całym świecie od początku sięgano po dary otaczającej przyrody. Wiedza o świecie przekazywana przez pokolenia pozwalała ludziom na wykorzystywanie rozmaitych surowców leczniczych. Najczęściej były one zbierane w pobliżu miejsc zamieszkania – na polach i łąkach oraz w lesie. W zależności od pory roku korzystano z różnych środków leczniczych, łatwo dostępnych dla każdego. Należały do nich również grzyby, które stosowano wewnętrznie i zewnętrznie, do opatrywania ran i skaleczeń, do przyrządzania potraw i napojów. Dziś dysponujemy laboratoriami, w których można potwierdzić wiedzę i mądrość poprzednich pokoleń, nazywaną chyba niesłusznie – ludową. Ciągle podpatrujemy przyrodę i wykorzystujemy jej dobrodziejstwa.
Do niedawna, bo do lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku grzyby zaliczano do rodziny roślin. Różne były o nich opinie, z powodu niesprawdzonych czy nieprawdziwych informacji i mitów. Obecnie badacze tych tajemniczych organizmów doszli do wniosku, że grzyby to odrębne królestwo obok roślin i zwierząt. Duża ilość gatunków grzybów to organizmy mikroskopijne, a tylko część wytwarza duże owocniki lub plechy. Wiele gatunków grzybów współpracuje, współżyje z korzeniami roślin. Współpraca polega na obustronnej wymianie substancji odżywczych, nazywamy to mykoryzą. Przykładowo koźlarz  babka (Leccinum scabrum) z brzozami, maślak żółty (Suillus grevillei) z modrzewiami. Dzięki tym związkom grzybiarze wiedzą, gdzie i jakie grzyby znaleźć.
W ostatnim czasie około 3000 gatunków grzybów jest uznanych za gatunki jadalne. Około100 gatunków jest uprawianych na skalę przemysłową w biotechnologii, z czego kilkanaście do celów spożywczych.  Ponad 70 gatunków jest dopuszczonych do obrotu handlowego w Polsce.
Grzyby lecznicze, kulinarne i niekulinarne (opisane w książce „Od-Nowa. Dla zdrowia”) mają ogromne bogactwo składników odżywczych i leczniczych. Występują w nich duże ilości witamin z grupy B, witaminy D, A, C, E, H, K i PP oraz kwas pantotenowy. Stwierdzono na przykład, że 100g świeżych grzybów zaspokaja około 25% dziennego zapotrzebowania na niacynę i około 20% na witaminę B2. Zawartość witamin w grzybach jest też często wyższa niż w wielu warzywach. W grzybach znajduje się sporo minerałów, które zawierają łatwo przyswajalne pierwiastki, niezbędne w funkcjonowaniu naszego organizmu. Wśród nich wymienić należy: Ag, Al, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, K, Mg, Mo, Mn, Na, Ni, P, Rb, Se, V,  Zn.  Na podstawie chemicznego składu owocników i grzybni grzybów kulinarnych i niekulinarnych w laboratoriach można stwierdzić, że wszystkie są one pełnowartościowym produktem leczniczym.
A kulinarne są wartościowe pod względem leczniczym i spożywczym, bowiem mają w swym składzie wszystkie podstawowe składniki – białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, sole mineralne, które są niezbędne dla wzrostu i rozwoju ludzkiego organizmu oraz dla podtrzymywania jego procesów życiowych.
Oprócz grzybów trujących, które zawierają toksyny, rozróżniamy grzyby jadalne – kulinarne, które można jeść na surowo lub po obróbce cieplnej i grzyby, których z powodu budowy i struktury nie jesteśmy w stanie jeść; najczęściej są to grzyby nadrzewne, nazywane potocznie hubami. Te ostatnie chyba niewłaściwie określane są jako niejadalne, gdyż to, że nie można ich pogryźć i zjeść, to nie znaczy, że nie nadają się do skonsumowania jako wywar, odwar lub w postaci nalewki.
W opisach grzybów nadrzewnych trudno znaleźć takie, które zawierają toksyny. Nadrzewne są przeważnie twarde, chociaż miękkie owocniki mają np. boczniaki (Pleurotus ostreatus), żółciaki siarkowe (Laetiporus sulphureus), ozorki dębowe (Fistulina hepatica). Grzyby te są bardzo smaczne i zdrowe, jak zresztą większość grzybów. Żagiew łuskowata (Polyporus squamosus) ma smaczne młode owocniki, które rosną wiosną i latem na obumarłych i żywych pniach buka, wierzby, orzecha, topoli, klonu, lipy, jesionu oraz kasztanowca, osiągając duże rozmiary.
(fragment książki Oskara J. Puszkiewicza OFM „Od-Nowa. Dla zdrowia”)