Współczesna medycyna za prawidłowe uznaje ciśnienie, które nie przekracza 139/89 mm Hg, gdzie wartość 139 to pomiar podczas skurczów serca, a 89 – ciśnienie rozkurczowe. Chwilowe odchylenia od tej normy nie świadczą o nadciśnieniu, ale są sygnałem, że powinniśmy zastanowić się nad dietą i stylem życia. Z pewnością picie alkoholu, palenie tytoniu i inne uzależnienia wpływają na zaburzenia pracy naszego organizmu, jak również na nadciśnienie. Wielu kardiologów uważa, że optymalne ciśnienie powinno być pomiędzy 120-130/75-80 mmHg.
W medycynie wyróżnia się trzy stopnie nadciśnienia tętniczego:
– nadciśnienie tętnicze I stopnia, w którym ciśnienie waha się w przedziale 140-159/90-99 mmHg;
– nadciśnienie tętnicze II stopnia, w którym ciśnienie waha się w przedziale 160-179/100-109 mmHg;
– nadciśnienie tętnicze III stopnia, w którym ciśnienie jest wyższe niż 180/110 mmHg.
Jednak przy chorobach nerek wartości graniczne ciśnienia powinny być inne niż ustalone dla ogółu. Pacjenci z tymi schorzeniami powinni uważać, aby ciśnienie skurczowe nie przekroczyło 130 mmHg, zaś rozkurczowe 80 mmHg. W ich w przypadku bardzo wysokie ciśnienie tętnicze może skutkować poważnymi powikłaniami.
Objawami nadciśnienia najczęściej są: bóle i zawroty głowy, zwiększona męczliwość i potliwość, zaczerwienienie twarzy podczas niewielkiego wysiłku oraz problemy ze wzrokiem.
Wielu lekarzy uważa, że przyczyną nadciśnienia jest nadmierne spożywanie soli kuchennej. Niektórzy jednak nie zgadzają się z tym, wskazując raczej na przetworzoną żywność i jej jakość. Nadciśnienie często związane jest ze stresem. Kolejne czynniki to: otyłość, palenie papierosów, alkohol i inne uzależnienia. Ciśnienie tętnicze może pojawić się również jako objaw różnych chorób wewnętrznych. Najczęściej jest związane z chorobami nerek, z przeziębieniami i grypą, zapaleniem stawów i chorobami kostnymi.
Profilaktycznie i w czasie choroby w diecie trzeba uwzględnić jogurt, zsiadłe mleko, serwatkę, soki z marchwi, pomarańczy, winogron. Kasze jęczmienne, kukurydziane, płatki owsiane, ryż, czosnek, cebulę. Do potraw należy dodawać olej słonecznikowy, sojowy, oliwę z oliwek, olej z dyni. Należy unikać wszelkiego rodzaju konserw, ostrych przypraw, mocnej kawy, herbaty, przesolonych ogórków i pomidorów, alkoholu i papierosów. Należy spożywać dużo warzyw i owoców oraz grzyby, aronię, cytrynę, miód, koper, ocet jabłkowy, a ograniczyć cukier, sól. W miejsce mięsa zwierzęcego wprowadzić do diety nasiona roślin strączkowych. Spożywać należy pokarmy bogate w potas i magnez, a ubogie w sód. Niewskazana jest czekolada i kakao.
Poniżej podane przepisy są przydatne w profilaktyce i w chorobach nadciśnienia, serca i podwyższonego cholesterolu.

Świeży sok z buraka czerwonego
Buraki obrać ze skórki lub dobrze wymyć i zetrzeć na drobnej tarce lub zmiksować. Odcisnąć sok przez sitko lub filtr tekstylny, wlać np. do garnuszka, który należy włożyć do większego naczynia z ciepłą wodą w celu ogrzania. Do podgrzanego soku buraczanego można dolać łyżeczkę soku grejpfrutowego i łyżeczkę miodu. Pić 2 razy dziennie po 3/4 szklanki, po śniadaniu i kolacji, przez 14 dni.

Kwas buraczany
Dobrze umyte buraki (1 kg)  pokroić w grube plastry. Następnie włożyć do kamiennego garnka lub do słoja. Dokładamy tam przyprawy. Powinien być chrzan i czosnek, gdyż są to środki przeciwgrzybicze i przeciwpleśniowe, inne przyprawy według uznania. Buraki należy zalać solanką. Sporządzamy ją gotując wodę – na litr wody sypiemy 1 łyżkę soli. Gdy się przestudzi, zalewamy buraki tak, aby solanka je przykryła. Dobrze jest wlać łyżkę startera, czyli kwasu z ogórków, kapusty lub kwasu z buraków. Wówczas mamy pewność, że fermentacja ruszy natychmiast i nie będzie niespodzianek. Jeżeli nie mamy żadnego startera, wówczas można włożyć kromkę suchego chleba, pieczonego na zakwasie. Jeżeli fermentację przeprowadzamy w pojemniku glinianym, trzeba górę wsadu przycisnąć spodkiem i czymś go obciążyć.
Na początku naczynie trzymamy w ciepłym miejscu, aż ruszy fermentacja. Aby ją spowolnić, naczynie należy przenieść do chłodnego i ciemnego pomieszczenia. Po 6 dniach kiszonka powinna być gotowa. Kwas z buraków zlać trzeba do butelek, a buraki wykorzystać do ugotowania barszczu. Kwas buraczany najlepiej pić po szklance rano i wieczorem dodając łyżeczkę miodu. Proces fermentacji można przeprowadzać w 5-litrowych  plastykowych butelkach po wodzie. Do takiej butelki wkładam pokrojone buraczki (1/2- 3/4 buraczków) i zalewam solanką.

Sok ze świeżego selera
Obrać lub dobrze oczyścić 1 duży lub 2 mniejsze selery, tak by uzyskać szklankę soku. Pić 2 razy dziennie po 1/2 szklanki. Do soku z selera można dodać łyżkę soku z czarnego bzu, sok z marchwi lub pomarańczy.

Czosnek
Można go przyrządzać na różne sposoby. Niektórzy twierdzą, że mają problemy żołądkowo-jelitowe, gdy go zjedzą. Może to być spowodowane pasożytami, prawdopodobnie bytującymi w wątrobie. Jednak jest możliwe pokonanie tych dolegliwości poprzez rozpoczęcie spożywania małych ilości czosnku i stopniowego ich zwiększania.
Najlepszy sposób na użycie  to obraną główkę czosnku zmiksować z pół litra kiszonej kapusty. Spożywamy 1 łyżkę w czasie posiłku lub po nim. Inny sposób to spożywanie czosnku spreparowanego, czyli poddanego specyficznej fermentacji. Czosnek ten, zwany czarnym, jest smaczny jak suszona śliwka, a działanie lecznicze jest skuteczniejsze niż surowego.

Jemioła
Dobrze jest stosować ziele jemioły, które jest nieodzowne w terapii chorób sercowych i nadciśnienia, a także działa przeciwnowotworowo. Ze zmielonej jemioły proponuję zrobić macerat wodny (na zimno) lub spożywać razem ze zmielonym ostropestem w stosunku 1:1 po łyżeczce 2 do 3 razy dziennie. Po miesiącu trzeba zrobić tygodniową przerwę.

Podaję trzy zestawy mieszanek ziołowych:

1. Zestaw dla osób z nadciśnieniem, mających problemy z krążeniem mózgowym:

Ziele barwinka pospolitego, ziele serdecznika, liść ruty, kwiatostan głogu, koszyczek rumianku, liść poziomki, kłącze perzu, ziele skrzypu.

2. Zestaw dla osób z nadciśnieniem, mających niedomagania wątroby i nerek:

Ziele ruty, liść rozmarynu, kwiatostan głogu, liść poziomki, ziele skrzypu, kłącze perzu, liść melisy, korzeń mniszka, ziele serdecznika, szyszki chmielu (mogą być zmielone), owoc jarzębiny.

3. Zestaw dla osób z nadciśnieniem, mających problemy miażdżycowe i z zasypianiem:

Kwiat arniki, kłącze tataraku, kwiatostan i owoc głogu, liść melisy, ziele serdecznika, ziele krwawnika, korzeń waleriany, kwiat lawendy, ziele skrzypu.

Zioła wymienione w danym zestawie mieszamy w równych ilościach. Po zaparzeniu pijemy szklankę trzy razy dziennie przed jedzeniem.

W profilaktyce i leczeniu nadciśnienia wielkie znaczenie mają grzyby i to praktycznie wszystkie. Wymienię jednak niektóre, co mają udowodnione działanie w tym kierunku:  wszystkie pieczarki, uszak bzowy lub uszak gęstowłosy, czernidłak kołpakowaty, maczużnik chiński, boczniak, żagiew okółkowa, lakownica lśniąca, twardziak japoński, białoporek brzozowy.

Oskar J. Puszkiewicz OFM (Od-Nowa. Dla zdrowia)